Kaakgewrichtsklachten

Wat zijn kaakgewrichtsklachten?

Kaakgewrichtsklachten (ofwel ‘TemporoMandibulaire Dysfunctie’ - TMD) zijn een verzamelnaam voor stoornissen van het bewegingsapparaat van het kauworgaan, bestaande uit het kaakgewricht en de kauwspieren. Hieronder lees je meer over de mogelijke klachten, oorzaken en behandelingen. Dit is een algemeen overzicht, aarzel zeker niet om bijkomende vragen te stellen over jouw specifieke situatie.

 

Het kaakgewricht

Het kaakgewricht bevindt zich vlak voor het oor en bestaat uit een kaakkopje, een kaakkom en daartussen een kraakbeenschijf (de ‘discus’). Het is een complex gewricht dat zowel een draaibeweging als een voor-achterwaartse beweging toelaat. Het kaakgewricht vormt de verbinding van de onderkaak met de schedel. Het is omgeven door een gewrichtskapsel en is opgehangen aan ligamenten en 4 grote kauwspieren. Het linker- en rechterkaakgewricht staan direct met elkaar in verbinding. De belasting van het kaakgewricht wordt verder ook bepaald door je tanden en je beet.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Door dit complexe samenspel zijn er verscheidene factoren die een stoornis in het kaakgewricht kunnen veroorzaken. Voordat een behandeling gestart wordt, is het zeer belangrijk om de juiste oorzaak van de kaakgewrichtsklachten te achterhalen. Afhankelijk van de oorzaak, kan een behandelplan opgesteld worden.

 

Klachten

Het kaakgewricht en de kauwspieren zorgen voor de dagelijkse bewegingen van de kaak die nodig zijn om bijvoorbeeld te kauwen, slikken, praten of geeuwen. Pijn in of rond het kaakgewricht is heel vervelend en kan zich op verschillende manieren uiten. De klachten kunnen zich beperken tot het kaakgewricht zelf of uitbreiden tot een volledige gezichtshelft. Ook de intensiteit varieert van ongemak tot zeer uitgesproken pijnklachten en een verlies van kauwfunctie. De klachten kunnen continu aanwezig zijn of in opstoten tot uiting komen. Elke persoon heeft een verschillend klachtenpatroon en heeft nood aan een behandeling op maat. De meest voorkomende klachten zijn:

• pijn of vermoeidheid van de kauwspieren
• het niet goed kunnen openen van de mond
• pijn in het kaakgewricht
• knappende of krakende kaakgewrichten
• overgevoelige of pijnlijke tanden en kiezen
• uitstraling naar het oor, de slaapstreek of de nek

 

Oorzaken

Vaak is er niet één oorzaak van kaakgewrichtsproblemen aan te duiden. Een samenspel van verschillende factoren zorgen dat er klachten ontstaan in het kaakgewricht. Hieronder verstaan we:

• chronische overbelasting van de kauwspieren.
• afwijkende gewoontes (ook wel ‘parafuncties’ genoemd) zoals klemmen, knarsen, nagelbijten, overmatig kauwgom kauwen, lipbijten …
• psychologische factoren, zoals stress, spelen eveneens mee. Ze verergeren de afwijkende gewoontes, zoals bijvoorbeeld knarsen. Daarnaast is onze perceptie van pijn sterk verbonden met onze emotionele status.
• aandoeningen, zoals reumatoïde artritis of juveniele artritis (bij kinderen), kunnen elk gewricht in het lichaam aantasten, en dus ook het kaakgewricht.
• bindweefselaandoeningen, zoals het Ehlers-Danlos of Marfan syndroom.
• ook nekproblemen en nekpijn kunnen door een veranderde houding de belasting op de kauwspieren verhogen en de klachten verergeren.
• beschadiging van het gewricht door een ongeval of eerdere ingreep kan eveneens een uitlokkende factor zijn.

 

Diagnose

We stellen de diagnose van TMD door te luisteren naar je verhaal, gekoppeld aan een klinisch onderzoek waarbij we onder andere de bewegingen van het kaakgewricht nagaan. Om de exacte oorzaak van de problemen op te sporen en een inschatting te maken van de meest gepaste behandeling, zijn soms aanvullende onderzoeken nodig.

• Vaak zal een overzichtsfoto van de kaken gemaakt worden (‘orthopantomogram’ of OPG).
• In sommige gevallen wordt er aanvullend een Cone Beam CT (CBCT) gemaakt. Met deze scan worden de botstructuren van het gewricht goed in beeld gebracht. Deze CBCT is nodig wanneer er een vermoeden is dat het bot zelf een probleem vormt.
• Wanneer de klachten blijven aanhouden of er een vermoeden is van meer uitgebreide problemen waarbij ook de spieren betrokken zijn, kan er een MRI gemaakt worden. Hierop kan men beter het onderscheid maken tussen gewrichts- of spierproblematiek.

 

Behandelingen

Algemene adviezen
Zoals alle spieren hebben ook onze kauwspieren rust nodig. Met deze algemene tips kan je ervoor zorgen dat de belasting op het kaakgewricht tot een minimum beperkt wordt en het gewricht kan herstellen.

• Probeer je mond zo min mogelijk te openen, ook wanneer je lacht of geeuwt. Ondersteun zo nodig je onderkaak zodat de mond minder ver open gaat.
• Als je eet, gebruik dan zo weinig mogelijk je voortanden om iets af te bijten. Snijd het voedsel in kleine stukken om een wijde mondopening te vermijden.
• Vermijd hard en taai voedsel of het overmatig gebruik van kauwgom.
• Als je kauwt, doe dit dan aan de kant waar het gewricht pijn doet, zodat je minder schuine belasting aan die kant veroorzaakt.
• Vermijd het opspannen van de kaakspieren en klemmen van de tanden zoals bijvoorbeeld bij stress, nagelbijten …
• Informeer je tandarts over je kaakgewrichtsklachten. Het is belangrijk dat de mond niet te lang wijd open blijft tijdens behandelingen.
• Stress speelt vaak een belangrijke rol in kaakgewrichtsklachten. Soms kan het nodig zijn om met een psycholoog te bespreken hoe je beter kan omgaan met stress. Hij/zij kan je ook relaxatieoefeningen aanleren.
• Gebruik warmtetherapie om de spieren te ontspannen. Je kan bijvoorbeeld een kersenpitkussen of warmwaterkruik 4 tot 5 maal per dag op de kauwspieren aanbrengen.

Pijnbestrijding
Indien je ernstige pijnklachten hebt, kunnen een aantal technieken en geneesmiddelen dit verzachten. Het is belangrijk dat je met je arts bespreekt welke voor jou van toepassing zijn.

• Als je pijn hebt aan je wangen en slaapstreek, kan dit te wijten zijn aan je kauwspieren. Je kan de pijn verzachten door de spieren te ontspannen met warmte. Gebruik hiervoor een kersenpitkussen.
• Bestraling met een infraroodlamp kan de pijn ter hoogte van het kaakgewricht verzachten. Bestraal het gewricht niet langer dan 10 minuten en zet de lamp op 30 cm afstand van het gewricht.
• Indien je arts je pijnstillende medicatie voorschreef, gebruik deze dan zoals voorgeschreven. Informeer je arts indien je nog andere medicatie gebruikt.
• Zelf de kauwspieren masseren, kan de last ook verminderen.

Kinesitherapie van het kaakgewricht
Deze oefeningen hebben tot doel het gewricht soepel te houden en de pijnlijke kauwspieren los te masseren. Je arts of een kinesist kan je de oefeningen aanleren, daarna kan je ze thuis toepassen. Doe dit ongeveer 4 maal per dag. Het is beter om meerdere keren per dag kort en niet te intensief te oefenen, dan éénmaal per dag intensief te oefenen. Indien nodig krijg je een voorschrift van de arts om behandeld te worden door een kinesist.

Specifieke behandelingen
Een opbeetplaat is een op maat gemaakte uitneembare plastic beugel die op de tanden geklikt wordt en voornamelijk ’s nachts gedragen wordt. Het plaatje zorgt voor een afname van de pijnklachten en een verbetering van de mondopening. De opbeetplaat vermindert de spierspanning en gaat de gevolgen van nachtelijk tandenknarsen en overmatige belasting tegen. Een opbeetplaat wordt door je tandarts gemaakt.

 

Wanneer neem je best contact op?

• Indien je kaak geblokkeerd is en dus niet meer open of dicht gaat. Soms springt een knappende discus niet meer terug op zijn plaats en blijft hij vóór het kaakkopje vastzitten, het gewricht is dan geblokkeerd. De mond kan niet meer gesloten worden. Vaak kan men de eerste keren het gewricht zelf losmaken door de kin heen en weer te bewegen.
• Bij uitgesproken pijnklachten die je dagelijkse leven beïnvloeden. De pijn en bewegingsbeperking kunnen meestal verholpen worden zonder chirurgische ingreep. Raadpleeg je arts voor een gepaste behandeling.