Wat is een uitstrijkje?
Bij een baarmoederhalsuitstrijkje (ook PAP-test genoemd), neemt de gynaecoloog met een borsteltje of een spatel cellen weg uit de baarmoederhals. De cellen worden in het labo onder de microscoop nagekeken door de anatoom-patholoog. Dit onderzoek heeft als doel veranderingen in de cellen op te sporen die, over lange tijd, zouden kunnen leiden tot baarmoederhalskanker. Normaal gezien wordt een uitstrijkje om de 2 tot 3 jaar afgenomen en wordt het door de ziekteverzekering terugbetaald. Wanneer er iets ongewoon wordt gevonden in de onderzochte cellen, krijgt de vrouw hierover een bericht per brief.
Is een afwijkend uitstrijkje altijd ernstig?
Ongeveer 1 op 20 uitstrijkjes wordt als 'niet volledig normaal' beoordeeld. Dan is een tweede controle of een bijkomend onderzoek nodig.
Veel vrouwen zijn ongerust wanneer zij horen dat er een afwijking werd gevonden bij hun uitstrijkje. Afwijkende uitstrijkjes wijzen echter in de meerderheid van de gevallen niet op baarmoederhalskanker. Deze kanker is relatief zeldzaam en komt voor bij 10 op de 100.000 gescreende vrouwen per jaar.
De arts zal eerst uitleg geven over het resultaat van het afwijkende uitstrijkje. Daarna neemt hij/zij eventueel een nieuw controle-uitstrijkje, of hij/zij voert onmiddellijk een colposcopie uit.
Waarom is een regelmatig uitstrijkje belangrijk?
Normale cellen veranderen door de blijvende aanwezigheid van bepaalde HPV stammen en kunnen zo omgevormd worden tot 'voorlopers' van baarmoederhalskanker (dysplasie). Het kan jaren duren vooraleer deze voorlopercellen uiteindelijk ontaarden naar baarmoederhalskanker. In 2 van de 3 situaties evolueren deze voorlopers nooit naar baarmoederhalskanker. Bij 1 op de 3 is dit wel het geval.
Door een regelmatig uitstrijkje en indien nodig bijkomend onderzoek kunnen deze voorlopers tijdig opgespoord en behandeld worden zodat er geen kanker kan ontstaan. Het is dus belangrijk om op regelmatige basis een uitstrijkje te laten namen om de evolutie naar baarmoederhalskanker te voorkomen.
Van waar komt een afwijking aan de baarmoederhals?
Meestal worden afwijkingen veroorzaakt door één van de vele beschreven stammen van het “Humaan Papilloma virus” (HPV). Dit virus wordt bij meer dan 75% van alle seksueel actieve vrouwen ooit wel eens vastgesteld in de loop van hun leven. Deze HPV stammen worden gemakkelijk overgedragen tijdens seksueel contact. Bij meer dan 98% van de met HPV besmette vrouwen verdwijnt het virus binnen de 1 tot 2 jaren vanzelf door een reactie van het eigen afweersysteem. Wanneer sommige types HPV gedurende lange tijd aanwezig blijven, kan dit leiden tot veranderingen aan de baarmoederhals.
Andere afwijkingen van de baarmoederhals hebben eerder te maken met droogte door de menopauze of een infectie met bacteriën of schimmels.
Kan ik zelf iets doen als ik een HPV-infectie heb?
In de eerste plaats is een regelmatige controle bij jouw arts belangrijk. Daarnaast is het aanbevolen om te stoppen met roken. Er is een duidelijk verband tussen roken, blijvende aanwezigheid van bepaalde HPV-stammen, en een hogere kans op baarmoederhalskanker op oudere leeftijd.
Heeft een afwijkend uitstrijkje invloed op een eventuele zwangerschap (in de toekomst)?
Een afwijkend uitstrijkje en de eventuele behandeling hiervan heeft waarschijnlijk geen invloed op een zwangerschap nu of in de toekomst. HPV zelf kan tijdens de zwangerschap de ontwikkeling van de baby niet beïnvloeden. Een normale bevalling blijft mogelijk.
Welke behandeling is mogelijk bij een 'afwijkend' uitstrijkje?
Het is heel waarschijnlijk dat de afwijking spontaan geneest. Indien nodig kan de afwijking plaatselijk behandeld worden via verschillende technieken zoals een lusexcisie, een laserbehandeling, bevriezing of conisatie. Alleen indien al baarmoederhalskanker aanwezig blijkt te zijn, is een meer uitgebreide behandeling nodig.
Heeft een HPV-vaccin voor mij nog zin?
Bespreek dit met je arts bij je volgende controle. Een HPV-vaccin kan je beter beschermen tegen HPV in de toekomst, maar zal niets veranderen aan de aanwezige HPV-infectie of letsel.
